Πως να επιλέξετε το κατάλληλο καλάμι για την τεχνική του Match Waggler Fishing
Tου Δημήτρη Σφαλτού
Φωτογραφίες:Δημήτρης Σφαλτός, Δημήτρης Παπαχρήστου, Παναγιώτης Γεωργακόπουλος
Είναι ίσως το πιο βασικό στοιχείο του εξοπλισμού της τεχνικής του match waggler fishing. Εξασφαλίζει την σωστή ακριβή βολή, την χρησιμοποίηση των λεπτών πετονιών, την αξιοποίηση των υπόλοιπων εργαλείων και παρελκομένων, και την καλύτερη δυνατή μάχη με το ψάρι .
Χωρίς όμως την κατοχή ενός σωστού καλαμιού match, δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε σωστά την τεχνική, ούτε καν να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων...
Τα κύρια χαρακτηριστικά ενός Match καλαμιού, είναι αυτά που το διαχωρίζουν από όλα τα άλλα , διαφορετικών τεχνικών. Το Match καλάμι είναι μοναδικό στο είδος του, και παρακάτω θα δείτε το γιατί...
Τα κύρια χαρακτηριστικά των Match καλαμιών
Πρόκειται για καλάμια με λεπτά στελέχη, ικανή δράση κύρτωσης σε ορισμένα τμήματα του καλαμιού, αρκετούς οδηγούς για να διαμοιράζουν σωστά την πίεση της πετονιάς και σε μεγάλο τμήμα του blank, και χαμηλού βάρους. Το υλικό κατασκευής τους είναι ο άνθρακας ή ο γραφίτης (carbon-graphite), για να επιτυγχάνεται σωστή δομή υλικού, μικρό βάρος και σωστή δράση.
Η εξέλιξη βέβαια έχει φέρει πολλά μίγματα και προσμίξεις άνθρακα , με πολλές ιδιαιτερότητες και χρήσιμα στοιχεία για την τεχνική του match. Τα καλάμια αυτά είναι πολύ ελαφριά, διαθέτουν 10 -16 οδηγούς, βάση στήριξης μηχανισμού και βάση από αφρώδες υλικό EVA, φελλό ή και συνδυασμό των δυο τους.
Οι οδηγοί αυτών των καλαμιών μπορεί να είναι από sic υλικό (silicon carbide) ή κάποιο άλλο (alconite, composite). Οι οδηγοί της εταιρείας Fuji δίνουν στα καλάμια match το μέγιστο των δυνατοτήτων τους, χαμηλή τριβή, χαμηλό βάρος, αντίσταση στη διάβρωση, μεγάλο χρόνο ζωής, αλλά και πιο ακριβή τιμή. Μην ξεχνάτε ότι ένας σωστός οδηγός, όχι μόνο διαμοιράζει σωστά την κάμψη του καλαμιού, αλλά θα πρέπει να απάγει και την θερμότητα που δημιουργείται από τις υψηλές τριβές.
Τα χαμηλά νούμερα πετονιών που χρησιμοποιούμε στην match τεχνική χρειάζονται πιο πολύ τους πολλούς και σωστούς οδηγούς, για την ελαχιστοποίηση των προβλημάτων και την μακροζωία των λεπτών μας πετονιών.
H βάση στήριξης είναι και αυτή με την σειρά της πολύ σημαντική, γιατί ασφαλίζει τον μηχανισμό μας σωστά, και δεν επιτρέπει τις κινήσεις του. Η βάση του καλαμιού κατασκευάζεται από τα παραπάνω υλικά (EVA-φελλός) για το χαμηλό βάρος, αλλά και γιατί αυτά τα υλικά είναι αντιολισθητικά για τα χέρια μας.
Το μήκος των καλαμιών match ξεκινά από 3,90 μέτρα και μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 4,80. Το πιο κλασικό μήκος είναι το 4,20-4,50 μέτρα. Τα καλάμια των 4,50 μέτρων μπορούν να δουλέψουν με πιο μακριές αρματωσιές και μεγαλύτερα σε μήκος παράμαλα.
Τα καλάμια Match χωρίζονται σε πολλές κατηγορίες. Η πρώτη και πιο κύρια κατηγοριοποίηση είναι αυτή των στελεχών του. Μιλάμε για τον διαχωρισμό των τηλεσκοπικών , από αυτή των πολύ σπαστων μοντέλων. Η άλλη κατηγοριοποίηση είναι ανάλογα με την δράση τους. Ας δούμε πρώτα πως ταξινομούνται, ανάλογα με τα στελέχη τους.
Τα τηλεσκοπικά καλάμια Match
Τα τηλεσκοπικά καλάμια match είναι φτιαγμένα από τηλεσκοπικά κομμάτια, τα οποία μπαίνουν και εκπτύσσονται το ένα μέσα στο άλλο. Λόγω κατασκευής του υλικού και της πιο πυκνής τοποθέτησης των στελεχών μέσα στο κύριο blank, τείνουν να είναι τα περισσότερα με δράση κορυφής, πιο χοντρά σαν blank, και να είναι βαρύτερα σαν σύνολο.
Βολεύουν τους ψαράδες που χρειάζονται μικρό μήκος μεταφοράς, αν και ένα τηλεσκοπικό match καλάμι είναι 20-30 εκατοστά στην καλύτερη περίπτωση πιο μικρό, σε μήκος μεταφοράς από ένα τρίσπαστο. Τα τηλεσκοπικά καλάμια διαθέτουν μέχρι και 10-12 οδηγούς για την πετονιά. Πιο σπάνια μπορεί να διαθέτουν και 14. Λόγω της "τηλεσκοπικότητας" αυτών των καλαμιών, είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί μια πιο moderate δράση σε υψηλά φορτία. Αυτά τα καλάμια τείνουν να είναι μόνο Fast-Extra Fast, και αυτό γιατί υπάρχουν πολλές τηλεσκοπικές ενώσεις που σκληραίνουν το καλάμι σαν δράση. Τα τηλεσκοπικά ήταν τα πρώτα καλάμια που εισήχθησαν στην Ελλάδα από το έτος 1997-1998, και ήταν τα πρώτα που ψαρέψαμε, κυρίως λόγω έλλειψης σωστών τρίσπαστων μοντέλων. Αποτελούν τα καλάμια του πρωτάρη, και του ψαρά που δεν έχει χώρους μεταφοράς.
Tα πολύσπαστα καλάμια Match
Τα πολύσπαστα καλάμια στο match fishing είναι τα πιο πολυχρησιμοποιημένα , και για μένα προσωπικά τα πιο σωστά δομημένα. Η συντριπτική τους πλειοψηφία είναι τα τρίσπαστα και υπάρχουν σπάνια και μερικά τετράσπαστα travel καλάμια .
Μιλώντας για τα τρίσπαστα, η πλήρης ανθρακική ίνα βρίσκεται σε τρία στελέχη, και έτσι μπορούμε να έχουμε πολλαπλές δράσεις, ανάλογα πάντα με την περίπτωση και την τεχνική που θέλουμε να ψαρέψουμε. Τα καλάμια αυτά είναι τα πιο ελαφριά της κατηγορίας τους, διαθέτουν 12-16 οδηγούς, βάση στήριξης μηχανισμού και βάση από αφρώδες υλικό EVA, φελλό ή και συνδυασμό των δυο τους.
Είναι τα πιο ποιοτικά καλάμια και η τεχνολογία τους έχει φτάσει σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα, με ελαφριά μίγματα άνθρακα και γραφίτη, ειδικές πυκνότητες (hi-module carbon, hi-resistance carbon ) που προσφέρουν αντοχή και καλή κυρτότητα του blank.
Oι ενώσεις των τρίσπαστων καλαμιών Match
Τα στελέχη των τρίσπαστων/πολύσπαστων καλαμιών ενώνονται με δύο τύπου ενώσεις. Την spigot και την put over. H ένωση spigot ενώνει δύο τμήματα καλαμιού με την ίδια διάμετρο ενώ στην put over το δεύτερο στέλεχος είναι πιο χοντρό, επειδή θα μπει έξω από το πρώτο.
Στατιστικά τα put over καλάμια είναι πιο δυνατά καλάμια , με δράση κορυφής. Η ένωση spigot τέλος θεωρείται η καλύτερη, διότι δεν μεταβάλει την διάμετρο των στελεχών που φθίνει σταδιακά, όπως προχωρούμε προς την μύτη του καλαμιού.
Oι δράσεις των καλαμιών Match- Match Rod Action
Η δράση των καλαμιών γενικότερα χωρίζεται στις κατηγορίες extra fast, fast, moderate (medium) και slow. Η δράση ή αλλιώς action, είναι ο τρόπος που λυγίζει ένα καλάμι την στιγμή της μάχης με το ψάρι. Αυτό εάν δεν τα καταλάβουμε την στιγμή του ψαρέματος, μπορούμε να περάσουμε μια πετονιά στους οδηγούς του καλαμιού και να δούμε σε ποιο στέλεχος ή τμήμα του καλαμιού κυρτώνεται. Το πέρασμα της πετονιάς, το τράβηγμά της, και η θέση του καλαμιού σε απόλυτα οριζόντια θέση (θέση ορισμού μέτρησης του test curve), μπορεί να μας δώσει κάποιες γενικές (όχι απόλυτες) πληροφορίες, για τον πραγματικό τρόπο κύρτωσης ενός καλαμιού match.
Δεν γίνεται να τραβάμε την μύτη με το χέρι, γιατί θα λάβουμε εσφαλμένα δεδομένα για τον βαθμό κύρτωσης του καλαμιού. Δεν υπάρχει μεγάλη αντιστοιχία για την πραγματική δράση ενός καλαμιού όταν τραβάμε την μύτη με το χέρι, γιατί στο ψάρεμα με την πετονιά τα πράγματα αλλάζουν. Το μόνο δεδομένο είναι ίσως τα όρια κύρτωσης του καλαμιού και η αντοχή του.
Extra Fast Match καλάμια-Extra Fast match Rods
Είναι τα καλάμια match που κυρτώνουν αρχικά μόνο σε μικρό σημείο της μύτης. Είναι η δράση πολλών τηλεσκοπικών καλαμιών, και μερικών τρίσπαστων που έχουν χαμηλό casting weight (το εύρος του βάρους που μπορεί να πετάξει ένα καλάμι, χωρίς πρόβλημα σπασίματος).
Αυτή την δράση θα την βρείτε και σε καλάμια με πιο μεγάλο casting weight, απλά κατασκευαστικά φτιάχνονται με αυτό τον τρόπο για περισσότερη ελκτική δύναμη. Χρησιμοποιούνται για πολύ δυνατά καρφώματα, για δύσκολους βυθούς , και πάντα με τα υψηλότερα νούμερα ενδεικτικών πετονιών. Λόγω του χαμηλού τους βαθμού κυρτότητας, τείνουμε να χρησιμοποιούμε περισσότερο τα φρένα του μηχανισμού, αφού αυτά τα καλάμια είναι τα πιο σκληρά και λιγότερο ευλύγιστα της κατηγορίας τους. H κύρτωση στα extra fast καλάμια είναι περίπου στο 1/5 του μήκους τους.
Fast action καλάμια Match-Fast Match Rods
Eίναι τα πιο συχνά κατασκευαστικά καλάμια στην τεχνική του match fishing. Ίσως λόγω των καταβολών τους από την Αγγλία και τον χαρακτήρα του καρφώματος , είναι που κάνουν αυτά τα καλάμια τόσο δημοφιλή στους ψαράδες σε θάλασσα και γλυκό νερό . Το κάρφωμά τους είναι εξίσου ισχυρό, και κυρτώνουν στο ¼ του μήκους του καλαμιού.
Στα χαμηλότερα casting weight αυτά τα καλάμια παρουσιάζουν ένα προοδευτικό (progressive action) χαρακτήρα, δηλαδή επιτυγχάνουν ικανοποιητικό κάρφωμα, αλλά στην έναρξη της μάχης το καλάμι κυρτώνεται προοδευτικά σε μεγαλύτερο βαθμό, εμφανίζοντας αξιόλογη απορρόφηση των τραβηγμάτων, χωρίς μεγάλο κίνδυνο σπασίματος της πετονιάς.
Στα χαμηλότερα casting weight (15-20 γραμμάρια) ,το λεπτό blank, το είδος του άνθρακα, και ο τρόπος σχηματισμού του, είναι που καθορίζει αυτή την ιδιότητα, ενώ σε μεγαλύτερα c.w γίνεται λιγότερο αισθητό.
Το fast action συναντάται σε καλάμια μεγαλύτερου μήκους, στα 4,20-4,50 μέτρα πιο συχνά, γιατί η αύξηση του μήκους περιλαμβάνει σκληρότερο butt, μεγαλύτερη ενίσχυση στο μεγαλύτερο μήκος του καλαμιού και άρα πιο ευλύγιστη μύτη. Χρησιμοποιούνται σε βραχώδεις βυθούς, σε ψάρια με σαγόνια που χρειάζονται ισχυρό κάρφωμα, όπως σαργοί, τσιπούρες, λαβράκια, μελανούρια. Προσοχή όμως, το fast action μπορεί να είναι δεδομένο, δεν είναι όμως και αναγκαστικά η προοδευτικότητα σε όλα τα καλάμια αυτού του τύπου.
Moderate (semi-parabolic/medium) καλάμια Match-Moderate Match Rods
H ημιπαραβολική δράση είναι πολύ συχνή στα match καλάμια , και συναντάται στα τρίσπαστα κυρίως καλάμια. Είναι τα λεγόμενα «μαλακά» καλάμια, και είναι κυρίως αυτά που χρησιμοποιούνται για να μικρύνουμε τα νούμερα των πετονιών. Κυρτώνουν στο 1/3 του μήκους του καλαμιού, και αυτό σημαίνει ότι μεγαλύτερο τμήμα του blank λυγίζει ,για να διαμοιραστεί καλύτερα η πίεση στην πετονιά μας.
Με διαμοιρασμένη την πίεση σε περισσότερους οδηγούς και μήκος , μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πολύ λεπτές πετονιές, μέχρι και 0,12 σαν μάνα, πάντα βέβαια και σε συνεργασία με το αντίστοιχο χαμηλό casting weight. Η μοιρασμένη τάση σε πολλούς οδηγούς προκαλεί μείωση της καταπόνησης, καλύτερη απαγωγή της θερμότητας και των τριβών, οπότε η μείωση των διαμέτρων μπορεί να αποτελέσει ένα σίγουρο και ασφαλές γεγονός .
Τα καλάμια αυτά για να καρφώσουν σωστά χρειάζονται δυνατά καρφώματα, διότι λυγίζουν εύκολα και υπάρχει μεγαλύτερη διαδρομή για να τελειώσει την κύρτωση το καλάμι, και να επιτευχθεί το κάρφωμα. Αυτά τα match καλάμια , με τον μεγάλο βαθμό παραβολικότητας, χρησιμοποιούνται από πιο έμπειρους ψαράδες, σε συνδυασμό με χαμηλά νούμερα πετονιών. Κάποιος που έχει μάθει να ψαρεύει με τα ημιπαραβολικά καλάμια, χρησιμοποιεί την μεγάλη κυρτότητα του καλαμιού για να κουράσει γρήγορα και εύκολα ένα μεγάλο ψάρι, καταργώντας στην ουσία τον μηχανισμό του.
Απλά αυτή η εκμάθηση γίνεται χρησιμοποιώντας οριακά όλα τα εργαλεία του εξοπλισμού, και χρειάζεται γνώση και εμπειρία. Τα μήκη τους σαν ολικό καλάμι παραμένει κλασικά, από 3,90 μέχρι και 4,50 μέτρα. Είναι τα λεγόμενα «πονηρά» καλάμια, για ψάρια που χρειάζονται πολύ λεπτές πετονιές για να τσιμπήσουν. Εύκολα στον χειρισμό τους στα λιμάνια, χρειάζονται όμως εμπειρία στα βράχια και οριακό εντελώς χειρισμό.
Slow καλάμια Match-Slow Match Rods
Tα καλάμια αυτά είναι τα πιο σπάνια στην κατηγορία τους και δεν ανευρίσκονται εύκολα. Είναι καλάμια με πολύ χαμηλά casting weight , της τάξης κάτω από 10 γραμμάρια. Αν και δεν έχει καμία σχέση το casting weight και η δράση-action ενός καλαμιού, σε αυτά τα match rods , αυτές οι δύο έννοιες τις περισσότερες φορές συμβαδίζουν. Είναι καλάμια που λυγίζουν στο ½ του μήκους τους ή και παραπάνω.
Σχεδιάστηκαν να δουλεύουν με μάνες από 0,12 και κάτω, καθώς όλο το καλάμι μπορεί να δεθεί κόμπος από το λύγισμα. Χρησιμοποιούνται για ακραία διασκέδαση, όταν θέλουμε ο σπάρος να παίρνει φρένα, ή στην περίπτωση που τα ψάρια είναι κάτι παραπάνω από πονηρά και χρειάζονται υπερβολικά λεπτές πετονιές για να τσιμπήσουν. Είναι ακριβά καλάμια, λόγω μικρού c.w και μπορείτε να φανταστείτε μόνο μερικά από αυτά, εαν τα αναζητήσετε στην κατηγορία trout. Χρειάζονται έμπειρα χέρια, δεν είναι τόσο εύχρηστα στο κάρφωμα, αφού για να καρφώσουν σωστά το καλάμι φτάνει πολύ πίσω μας, και θα πρέπει τα μπόσικα να είναι οριακά παρμένα στον μηχανισμό μας.
Χρησιμοποιούνται συχνά σε αγώνες ψαρέματος στα γλυκά νερά και σε μέρη με την ελάχιστη πιθανότητα σκαλωμάτων, αφού αυτός ο εξοπλισμός καταπονείται αρκετά σε μέρη με σκαλώματα και άγριο βυθό.
Η διαφοροποίηση Μatch και Trout καλαμιών
Μπορεί να μοιάζουν αρκετά σχεδιαστικά, αλλά είναι εντελώς διαφορετικά καλάμια. Πολύ συχνά όμως συγχέονται, ή ελλείψεως γνώσης (ή και επίτηδες), πωλούνται σαν match καλάμια. Τα Trout rods δεν είναι μόνο αυτά που προορίζονται για την τεχνική του spinning , αλλά υπάρχουν και αυτά των 3,60-3,90 μέτρων, κατάλληλα για μικρούς φελλούς, μικρές μπομπάρδες με σιλικονούχα δολώματα, κτλ. Εχουν όλα fast-extra fast δράση, και στο υπόλοιπο τμήμα του κορμού τους είναι σχεδόν άκαμπτα, για περισσότερη δύναμη.
Εχουν λιγότερους οδηγούς από τα καλάμια Match, ειδικά στο τμήμα της μύτης. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία αυτά τα καλάμια είναι τηλεσκοπικά, μπορεί πολύ συχνά πάνω τους να αναγράφεται το "Trout rod", και σήμα κατατεθέν τους είναι η συρόμενη σιδερένια βάση του μηχανισμού, σαν αυτή των bolognese καλαμιών. Ενώ μπορούν να ψαρέψουν στην τεχνική του match, υστερούν προς την κατανομή της πετονιάς στο κομμάτι της μύτης, είναι τηλεσκοπικά ,οπότε αναπόφευκτα δεν έχουν την καλύτερη δράση, και σε γενική ομολογία είναι πολύ πιο σκληρά.
Επίλογος...
Οτι και να διαλέξετε, θα πρέπει να ξέρετε την δράση του καλαμιού, και για ποια ακριβώς τεχνική το προορίζετε. Υπάρχουν καλάμια τα οποία με την Fast-moderate δράση θα μας βγάλουν από το αδιέξοδο της επιλογής, αφού θεωρούνται καλάμια πασπαρτού για τις περισσότερες τεχνικές προσέγγισης τόπων με την τεχνική του Match Fishing.
Δώστε προσοχή στο εύρος των γραμμαρίων των φελλών που θέλετε να χρησιμοποιήσετε, στα επιμέρους ποιοτικά χαρακτηριστικά του καλαμιού, στους ποιοτικούς οδηγούς που δεν ταλαιπωρούν τις λεπτές πετονιές, και θα είστε κερδισμένοι.