Tο σωστό πέρασμα του νήματος στην μπομπίνα του μηχανισμού ψαρέματος
Του Δημήτρη Σφαλτού
Φωτογραφίες : Δημήτρης Σφαλτός, Γιώργος Βαρέλης, Νίκος Ζάρας
Η σωστή τοποθέτηση του νήματος μέσα στην μπομπίνα του μηχανισμού, όταν πραγματοποιηθεί σωστά, μας δίνει μακρύτερες βολές, μείωση του φαινομένου των μπερδεμάτων και της «τούφας» , μακροζωία του νήματος και αντοχή στις τριβές.
Είτε μιλάμε για τεχνικές spinning, shore jigging, lrf, eging, feeder fishing, carpfishing ή και casting στην θάλασσα, το νήμα πρέπει να περαστεί σωστά στον μηχανισμό. Είτε μιλάμε για χοντρό, πολύ λεπτό νήμα, προγέμισμα με πετονιά ή άλλο νήμα, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Το νήμα-ειδικά αυτά με τις επικαλύψεις-μπορεί να στρίψουν εάν δεν περαστούν σωστά, να βιρινιάσουν, και να γίνουν οι μελλοντικές τούφες, που μας ταλαιπωρούν. Το πώς θα γίνει αυτό, περιγράφεται στις επόμενες γραμμές…
Το πέρασμα νήματος και η σωστή διαδικασία
Για να περαστεί σωστά το νήμα, πρώτα πρέπει να δούμε την χωρητικότητα της μπομπίνας εάν επαρκεί. Κάθε μπομπίνα έχει συγκεκριμένη χωρητικότητα για κάθε νήμα, και θα πρέπει να έχουμε επιλέξει σωστά. Το νήμα σε αντίθεση με την πετονιά, δεν πρέπει να υπερβεί τα χείλη της μπομπίνας, αλλιώς θα μας κάνει τούφες με τα πετάγματα.
Η «μεταξένια/μαλακή» υφή του δεν έχει την πλαστικότητα της πετονιάς, και δημιουργεί όταν χαλαρώνει κενά στο μάζεμα, σπείρες, και στριψίματα. Σαν γενικός κανόνας, το νήμα μαζεύεται πάντα με μικρή τάση, για να μπαίνει σφικτά στην μπομπίνα και να στρώνει ομοιόμορφα. Η ίδια τάση θα εφαρμόζεται σε όλη την διάρκεια του γεμίσματος, δεν θα είναι μία σφικτά και μία χαλαρά! Έτσι δημιουργούνται οι τούφες, ειδικά όταν χαλαρώνει το νήμα μέσα στην μπομπίνα και φτιάχνει «βουναλάκια».
Περνάμε το νήμα από τους οδηγούς του καλαμιού, το ένα στέλεχος του καλαμιού εάν είναι σπαστό καλάμι με οδηγό, είναι αρκετό. Ανοίγουμε το pick up, και κάνουμε ένα κόμπο μέσα στην μπομπίνα. Καλό θα είναι ο κόμπος να είναι στο πίσω μέρος της μπομπίνας, για να μην «σηκώσει» ύψωμα στο νήμα στην μεσότητα της μπομπίνας.
Πιάνουμε το νήμα ελαφρά με το χέρι, δείκτη και αντίχειρα, και το μαζεύουμε υπό μικρή τάση στην μπομπίνα, γυρίζοντας την μανιβέλα. Το σημαντικό είναι η μπομπίνα του νήματος να γυρίζει σε οριζόντια θέση, και ποτέ σε κάθετη θέση, να ξετυλίγεται το νήμα χωρίς να στρίψει και να κάνει βιρίνες/στριψίματα.
Αυτό το καταφέρνουμε τρυπώντας με ένα στυλό την μέση του καρουλιού, το δίνουμε σε κάποιον να το κρατάει πάντα σε οριζόντια θέση και ποτέ κάθετα.
Το να βάλουμε σε κουβά με νερό δεν είναι θεμιτό, γιατί το καρούλι δεν θα είναι ποτέ σε οριζόντια θέση. Πολύ πρακτικό είναι ένα ειδικό εξάρτημα για γέμισμα μηχανισμών, το οποίο πιάνεται στο στέλεχος του καλαμιού, γυρίζει σωστά το νήμα σε οριζόντια θέση, δεν χρειάζεται ζευγάρι ατόμων να το κάνουμε και ακόμη έχει βίδα για να σφηνώνει το καρούλι και να μαζεύεται το νήμα υπό τάση.
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και μια μαλακή πετσέτα για να μαζέψουμε το νήμα υπό τάση, και ειδικά στεγνή (!), δεν θέλουμε να μείνει καθόλου υγρασία στο εσωτερικό της μπομπίνας και μουχλιάσει το νήμα (τα έχουμε δει και αυτά).
Χωρητικότητα και πετονιά backing
Υπάρχουν μηχανισμοί με βαθιές και ρηχές μπομπίνες, που δυσκολεύουν το γέμισμα του νήματος. Εάν έχουμε ένα καρούλι με 150 μέτρα νήματος 0,8ΡΕ (περίπου 0,15 χιλ σε κατά προσέγγιση διάμετρο) και η μπομπίνα έχει χωρητικότητα 200 μέτρα 0,20 χιλ, η μπομπίνα δεν θα γεμίσει σωστά με το συγκεκριμένο νήμα, θα είναι μισογεμάτη, θα έχουμε αυξημένες τριβές στην βολή και το νήμα θα φθείρεται γρηγορότερα. Εάν είναι ρηχή μπομπίνα, με π.χ χωρητικότητα 100 μέτρα 0,15 χιλ , το νήμα θα περισσέψει, θα αναγκαστούμε να το κόψουμε και να χάσουμε πολύτιμα μέτρα. Εάν τον παραγεμίσουμε με νήμα και δεν κρατήσουμε 2-3 χιλιοστά παρακάτω το νήμα από τα χείλη της μπομπίνας, θα μας πετάει συνέχεια τούφες. Στην παρακάτω φωτό βλέπετε ένα σωστό γέμισμα.
Οπότε διαλέγουμε το νήμα μας με σύνεση στις ρηχές μπομπίνες. Στις πιο βαθιές μπορούμε να βάλουμε από κάτω ένα υπόστρωμα λεπτής πετονιάς ή νήματος, το ονομαζόμενο backing. Προσοχή στο ΛΕΠΤΟ!!! Εάν βάλουμε χοντρό νήμα ή πετονιά και από πάνω λεπτότερο νήμα, αυτό θα κάνει βουναλάκια, χαρακιές, βαθουλώματα, και το νήμα δεν θα περαστεί σωστά. Θα χωθεί μέσα στις αυλακώσεις από το πιο χοντρό υλικό και θα γεμίσει «όρη και κοιλάδες»!!! Γενικά όσο πιο λεπτή πετονιά και νήμα, τόσο πιο ομοιόμορφο θα είναι το στρώσιμο με το νήμα της τελικής μας επιλογής. Προτιμώ μια φθηνή πετονιά 0,14-0,16 χιλιοστά, ή κάποιο παλιό νήμα lrf, από 0,3-0,4 ΡΕ για υπόστρωμα.
Το πόσο backing θα βάλουμε είναι ένα ακόμη θέμα… Για να είμαστε ακριβείς 100%, περνάμε πρώτα το νήμα που θέλουμε. Μόλις τελειώσει ,κάνουμε ένα κόμπο με πετονιά ή νήμα για το υπόστρωμα, συνήθως tony pena ή allbright. Συνεχίζουμε με πετονιά να γεμίζουμε σαν προέκταση του νήματος και μόλις δούμε ότι έρχεται στο επιθυμητό σημείο της μπομπίνας το κόβουμε. Τώρα έρχεται λίγο η ταλαιπωρία… Εάν έχετε δεύτερη μπομπίνα, το κάνετε τούμπα στην δεύτερη, και η μέτρηση με το υπόστρωμα γίνεται 100% ακριβής. Εάν δεν υπάρχει δεύτερη μπομπίνα (που οι περισσότεροι ακριβοί μηχανισμοί δεν έχουν/Daiwa-Shimano), τότε σε οριζόντια θέση περνάμε το νήμα σε καρούλι, το ξαναπερνάμε –ξετυλίγοντας σε άλλο καρούλι, και μετά ξανά στην μπομπίνα του μηχανισμού, προσέχοντας να μπει πρώτα η πετονιά του backing. Είναι μια βαρετή διαδικασία που γίνεται όταν δεν ξέρουμε ακριβώς πόση πετονιά θέλουμε σαν υπόστρωμα. Σιγά σιγά με την εμπειρία θα ξέρετε πόση πετονιά χρειάζεται σαν υπόστρωμα. Φταίει βέβαια και το γεγονός ότι το νήμα δεν έχει ακριβή διάμετρο, πάντα είναι κατά προσέγγιση.
Κόμποι για συγκράτηση νημάτων στην μπομπίνα
Δύο είναι οι κόμποι για να δέσουμε αρχικά το νήμα στην μπομπίνα του μηχανισμού. Ο πρώτος είναι πολύ απλός, δένουμε ένα απλό κόμπο και στο τελείωμα της άκρης που προεξέχει κάνουμε ένα κόμπο σαν στόπερ. Ονομάζεται arbor knot.
Το κακό με αυτόν τον κόμπο είναι ότι εάν δεν σφίξει σωστά, γυρίζει γύρω από την μπομπίνα, και δεν τυλίγεται το νήμα. Σε αυτή την περίπτωση κάνουμε τον κόμπο και με μια λεπτή ταινία (σελοτέιπ) σταθεροποιούμε τον κόμπο για να γυρίσει το νήμα και να τυλιχθεί.
Ο δεύτερος κόμπος είναι πιο τεχνικός, και σφίγγει πολύ καλύτερα. Κάνουμε ένα κόμπο Grinner γύρω από την μπομπίνα και χωρίς να τον σφίξουμε κάνουμε με την μία άκρη τρείς στροφές μέσα στην μπομπίνα.
Στην συνέχεια μόλις γίνουν οι 3 σπείρες, σφίγγουμε τον κόμπο. Οι 3 σπείρες συγκρατούν το νήμα και επιτρέπουν να γυρίσει σωστά το νήμα για να τυλιχθεί.
Εξειδικευμένες μπομπίνες για νήματα
Υπάρχουν εξειδικευμένες μπομπίνες για νήμα, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί για να τυλίγονται σωστά και έχουν την σωστή χωρητικότητα για να μην χρειάζονται νήμα/πετονιά backing. Oι περισσότεροι από αυτούς είναι τύπου eging, lrf, και spinning. Για παράδειγμα οι eging χωράνε ακριβώς 150 μέτρα νήμα, κλίμακας 0,8 ΡΕ. Εάν πάρουμε πιο χοντρό νήμα, θα περισσεύει, αλλά εάν βάλουμε 0,6 ΡΕ, θα είμαστε 100% σωστοί. Υπάρχουν επίσης μπομπίνες που στο κέντρο τους έχουν ένα ελαστικό δακτύλιο, για να μπαίνει μέσα ο κόμπος και να μην γυρίζει γύρω γύρω, για να τυλιχθεί σωστά το νήμα στον μηχανισμό.
Άλλη μια κατηγορία έχει μια τρύπα/εσοχή στο κέντρο της μπομπίνας, για να γίνεται εκεί ο κόμπος, χωρίς να υπάρχουν φαινόμενα περιστροφής. Τέλος , υπάρχουν μπομπίνες με μεταλλική επίστρωση στα χείλη τους, πλάτους 2-3-4 χιλιοστών, για να ξέρουμε τα όρια της που θα γεμίσουμε με νήμα, χωρίς να την παραγεμίσουμε.
Βρεξιμο ή όχι?
Δεν είμαι οπαδός του βρεξίματος του νήματος όταν το περνάμε, το ίδιο συστήνουν και οι μεγαλύτερες εταιρείες με νήματα (Gosen, Varivas, Sunline, κτλ), Αρκεί η σωστή σταθερή τάση, να μαζεύεται δηλαδή σφικτά στην μπομπίνα, αλλά ούτε με τρελά ζόρια και να «στραγγαλίζει», ή να σηκώνει από την πίεση τις αποκάτω σπείρες νήματος. Έτσι και αλλιώς το νήμα στο ψάρεμα θα βραχεί, και θα μαζευτεί καλύτερα σταδιακά.
Σκεφτείτε ότι η διάβρωση του αλατιού της θάλασσας θα λειτουργεί στα κατώτερα στρώματα του νήματος , επηρεάζοντας την αντοχή του στον χρόνο. Δεν χρειάζεται να είναι βρεγμένο από την αρχή. Είμαι μάρτυρας μουχλιασμένης διαβρωμένης μπομπίνας, από υπερβολικό βρέξιμο νήματος (παλιάς κακής ποιότητας), όταν το τύλιγα στην μπομπίνα… Τα γεμίσματα του νήματος με βρεγμένες πετσέτες, κουβάδες με νερό, είναι τακτικές που ανήκουν ολοκληρωτικά στο παρελθόν! Οι μεγαλύτερες εταιρείες με ψαρευτικά νήματα συστήνουν να αποφεύγεται η συγκεκριμένη τακτική δια ροπάλου, καθώς αδυνατίζει το νήμα, το μουχλιάζει και διαβρώνεται η μπομπίνα εσωτερικά από την υγρασία. Το νήμα περνιέται στεγνό στην μπομπίνα και υπό σταθερή ήπια τάση!
Μέχρι που γεμίζω την μπομπίνα?
Το γέμισμα στην μπομπίνα με νήμα, ιδανικά θα πρέπει να απέχει από τα χείλη της 2-3 χιλιοστά, για να μην δημιουργούνται τούφες. Και λιγότερο γεμισμένη να είναι η μπομπίνα, δεν είναι σημαντικό πρόβλημα, από τα 5-6 χιλιοστά και πάνω, αρχίζουν οι αυξημένες τριβές κατά την βολή, και ταλαιπωρία του νήματος. Υπάρχουν μπομπίνες με μεταλλικά χείλη, όπως είπαμε παραπάνω, για να μην ξεπερνούμε τα όρια και ξετυλιχθούν τούφες…
Υπάρχουν κατά καιρούς πολλές απορίες για το σωστό γέμισμα των μηχανισμών με νήμα. Πράγματι, πολλά προβλήματα προκαλούνται στο ψάρεμα ,έχουμε βιρίνες, τούφες, μικρή διάρκεια ζωής, κοψίματα, κτλ, οφείλονται στο ακατάλληλο μάζεμα στην μπομπίνα, στην ατελή ρύθμισή της, στο παραγέμισμα με νήμα, στο ακατάλληλο backing. Προσοχή λοιπόν στις λεπτομέρειες, μερικές αποβαίνουν μοιραίες…
